Het Evangelie ligt op straat

In het Nederlands Dagblad van 23 december 2022 was een recensie opgenomen van het boek van Abraham Heschel getiteld ‘Wie is de mens?’ Abraham Hechsel was een Pools-Amerikaanse rabbijn die leefde van 1907 tot 1972. Hij zat enige tijd in een tentenkamp aan de Pools-Duitse grens. Na de Kristallnacht van 9 op 10 november 1938 werd hij Duitsland uitgezet waar hij na enige omzwervingen in New York belandde.

Zijn theologie was er niet één van boekenwijsheid. In het eerder genoemde artikel wordt van hem gemeld dat theologie zijn uitwerking moet krijgen in het leven, door actief deel te nemen aan de maatschappij. Hij gaf hier zelf handen en voeten aan door in 1965 met Martin Luther King onverschrokken deel te nemen aan de protestmars in Selma. Een protestmars tegen het onrecht dat de zwarte bevolking in Amerika werd aangedaan.

De bekende Inmiddels overleden Amsterdamse predikant ds. Buskes kreeg ooit eens het verwijt te horen dat hij met het Evangelie op de markt stond. Zijn nuchtere antwoord was ‘dat je met gekkere dingen op de markt kunt staan’.

Nu wil dit artikel geen oproep zijn, en zeker niet bedoeld, om te pas en te onpas met spandoeken de straat op te gaan om te demonstreren tegen ieder vermeend onrecht. Wel is het bedoeld om als kerk en als kerkmensen de wijze waarop we het Evangelie uitdragen, te herijken. Als kerk handelen we vaak vanuit een bepaalde visie om mensen naar de kerk te ‘lokken’. Aan de mensen wie willen bereiken merken we door voortschrijdend inzicht dat het niet werkt en eigenlijk nooit heeft gewerkt. Toen de kerken nog uitpuilden dachten we dat het wel werkte. De secularisatie heeft de kerk weer bij de les gebracht. Veel mensen die de kerk nodig hebben waren er altijd al, maar vaak buiten het zicht van de kerk. Dat kan ermee te maken hebben dat de kerk tot midden jaren zestig een bepalende rol had in de samenleving. Door de opbouw van de verzorgingsstaat is die rol naar de achtergrond verdwenen en verborgen onder het stof geraakt. In een nieuwe tijd van die van de participatiesamenleving biedt het gezicht naar buiten nieuwe kansen en mogelijkheden.

Met het diaconaat heeft de kerk hiermee goud in handen. Diaconaat is geen in een beton gegoten begrip. Diaconie is in beweging en is net als de Barmhartige Samaritaan onderweg.

Diaconaat is contextueel en vraagt iedere keer om een nieuwe positiebepaling. Dit vergt geen hijgerige actie, maar een continue bezinning op wat we als kerk doen.  Dat vraagt een wakkere kerk die niet is ingedut en ook weet waar buiten de kerkmuren de nood is.    

Misschien zijn we in de kerk wat te bescheiden geworden en laten we onze linkerhand niet weten wat de rechter doet. Behulpzaam hierbij kan zijn een tekst uit de Bergrede ‘Zo moet jullie licht schijnen voor de mensen, opdat ze jullie goede daden zien en eer bewijzen aan jullie Vader in de hemel’ (Mattheüs 5:16). We zijn het niet gewend om onze goede daden en werken te laten zien. Met de reformatie is wellicht hierbij de baby met het badwater weggegooid. We mogen goede werken doen tot eer van God, tot heil van de naaste.

Ik eindig met waarmee begonnen is, Abraham Hechsel: ‘We misleiden onszelf als we ervan uitgaan dat de mens ooit een onschuldige toeschouwer kan zijn. Mens zijn is betrokken zijn, gewild of ongewild, handelen en reageren, zich verwonderen en antwoorden.’

Wim van Ree, diaconaal consulent.

Meer nieuws

Hulp nationaal

Kerstpakketten actie 2020

Kerstpakkettenactie Zwolle 2020 gaat digitaal! Ruim 2.700 huishoudens in Zwolle hopen ook dit jaar weer een kerstpakket te ontvangen via de Stichting KerstZwolle. Helaas is het door alle coroma-maatregelen niet mogelijk om te gaan inzamelen in de verschillende winkels. Worden we daardoor tegenhouden? Nee, natuurlijk niet! We laten onze mede Zwollenaren niet in de kou…

Armoede

Brochure: Aan de keukentafel

Auteur: Gemeente Zwolle (2010) Verslag van gesprekken met arme huishoudens in Zwolle.