Zien we de Mens, een mens nog?

Als je aan ‘de Mens’ denkt, denk je vaak aan Pilatus die Jezus presenteert aan het volk met een doornenkroon op zijn hoofd. Dit doet hij nadat hij heeft geconstateerd dat hij in Hem geen enkel bewijs van schuld heeft gevonden.

Je kunt de bewering van Pilatus als cynisch opvatten, maar ik denk dat hij Jezus wilde laten zien als een onschuldig mens die het slachtoffer was geworden van een hetze.

Jezus als mens. Hierbij zijn er twee flanken. Het leven van Jezus en zijn rondgang op aarde doet er wat minder toe. Het is een weg van kruis en opstanding. Een andere flank is dat men Jezus ziet als een goed en humaan mens, een voorbeeld om na te volgen. Beide hebben (on)gelijk.

Jezus rondgang als een leven van een mens op aarde doet er daadwerkelijk toe. Hij deed wonderen voor de massa zoals de wonderbare spijziging, maar Hij zag juist ook de individuele mens.

Zacheüs klom in de veilig beschutte boom, maar hij werd gezien. Met de Samaritaanse vrouw werd het gesprek aangegaan. Beiden werden niet veroordeeld. De ontmoeting was er echter niet één van vrijblijvendheid, het had gevolgen. Zij deelden de door Jezus bewezen weldaad met de gemeenschap. Zacheüs had geen belang meer bij zijn portemonnee, beide waren ‘bekeerd’. Hij deelde meer dan hij had uit aan de armen. De Samaritaanse vrouw die door de mensen uit dorpsgemeenschap werd gemeden als de pest, bazuinde overal rond dat er een mens was die alles van haar wist. Mooi dergelijke verhalen, maar wat hebben we als kerk, als individueel christen in 2022 hieraan. Het is een open deur als we zeggen dat we leven in een tijd van individualisme. De vraag is in hoeverre de kerk nog oog heeft voor de individuele mens. Is de kerk nog een contrastgemeenschap of is zij alleen maar gericht op een fijne en volle kerk of een kerk in de overlevingsmodus. Wordt de overdaad aan welvaart nog gedeeld met de ‘armen’ van onze tijd en zien we elkaar nog als mens. We laten onze boodschappen bezorgen door een flitsbezorger die voor een habbekrats, te veel om van dood te gaan en te weinig om van te leven, moet werken. We sluiten ons af door de oortjes in te doen, mijden sociaal contact en zien elkaar letterlijk en figuurlijk niet meer staan. Ik moet daarbij denken aan de reportage van een journalist van de Volkskrant die undercover ging als flitsbezorger. Hij zegt: ‘Klanten geven mij een inkijkje in hun leven, omdat ik niet besta’.

Het wordt Goede Vrijdag en Pasen. De beweging van Jezus leek met Zijn kruisdood begraven. Zijn volgelingen dachten dat ook. Zelfs op de Paasmorgen. Maria van Magdela ging met een hart vol verdriet naar het graf. Het leek allemaal zo mooi, maar het scheen met teleurstellende kruisdood afgelopen te zijn. Het is anders. God keert de zaak om. Zijn zoon is de opgestane en levende Heer. Door Zijn opstanding gaat Zijn beweging verder, maar nu uitgevoerd door Zijn volgelingen, door de kerk van vandaag. De ontmoeting met de Levende en Opgestane is geen vrijblijvende. De kerk wordt geroepen om uit zijn kerkelijke bubbel te komen en een wereld betreden die misschien niet helemaal de zijne is. De beweging van Jezus is er niet één van exclusiviteit, maar van inclusiviteit. Van mensen die erbij horen ondanks hun smetje dat op hun leven kleeft of zij die niet kunnen voldoen aan een bepaalde maatschappelijke status. Breng hem en haar tot zijn bestemming als mens. Een mens die thuis hoort in een gemeenschap en niet is veroordeeld tot een bestaan in de marge.  

Wim van Ree, diaconaal consulent.