Met een andere blik

In deze uitgave van Gaandeweg komt o.a. aan de orde in hoeverre de coronapandemie het afgelopen jaar heeft geleid tot een ommezwaai in het kerkelijk werk. Welke veranderingen zijn opgetreden of welke aanpassingen zijn gedaan? Missen we mensen?
Bij het begin van de pandemie in het voorjaar van 2020 waren er helpende handen te over. Mensen die de eindjes juist op dat moment niet aan elkaar konden knopen, melden zich bij de hulpverlening.
Als Diaconie hebben we passende hulp kunnen bieden. Door samenwerking in de Coalitie Noodhulp Zwolle heeft de Diaconie adequate hulp kunnen verlenen.
Een jaar later lijken deze mensen van de radar te zijn verdwenen. Wat is er in een jaar veranderd? Het kan niet waar zijn dat hun problemen zijn opgelost of dat er geen problemen zijn bijgekomen.
We denken niet dat de mensen of hun situatie veranderd zijn. Wellicht is het een vorm van berusting bij deze mensen. Een bijdrage van een hulporganisatie heeft even geholpen. Voor de lange termijn was het wellicht onvoldoende en is hun leven niet structureel veranderd, maar nog uitzichtlozer geworden, er vindt geen verandering plaats.

Diaconale hulp is vaak gericht op barmhartigheid. Er heeft zich een ramp voltrokken en er is direct hulp nodig. Geschokt door de beelden wordt er dan gul gegeven. Een jaar na de ramp is het op de plek des onheils niet echt veel beter. Veel hulp is vaak een pleister plakken zonder dat er daadwerkelijk wat veranderd. Op deze manier maak je mensen afhankelijk en bevestigt hen in hun bestaan zonder perspectief of toekomst te bieden. Daarom is Diaconaat niet alleen het doen van barmhartigheid, maar ook het doen van gerechtigheid. Daarbij gaat om creëren van een situatie waarin mensen zelf in hun levensonderhoud kunnen voorzien en hiervoor niet afhankelijk zijn van anderen. Dit doet recht aan hun menswaardigheid.

Een nieuw gezichtspunt in het diaconaat is aandacht voor inclusie. Dat zegt de nieuwe bijzonder hoogleraar Diaconaat Thijs Tromp. Hij beschouwt dit als één van de speerpunten van het Diaconaat. Hij is dit op het spoor gekomen na het bezig zijn met de inclusie van mensen met een verstandelijke beperking. Voor deze groep mensen was en is het lastig om deel uit te maken van een gemeenschap. Theologisch is er weinig aandacht voor dit thema. Het gaat om inclusie, erbij horen. Mensen die in de marge van de samenleving terecht zijn gekomen weer terugbrengen in die samenleving en voluit laten meedoen is een thema dat principieel thuis hoort binnen kerk en diaconie. Het gaat om inclusie van mensen die worden buiten gesloten, omdat ze andere huidskleur hebben, mensen die niet kunnen voldoen aan de standaard die de buitenwereld oplegt of uit een ander land komen. Ieder mens is schepsel van God en hoort erbij.

Deze bijdrage is geschreven in de week na Pinksteren. In de kerken is er dan vaak de nalezing uit het boek Handelingen. In Handelingen 3 staat de geschiedenis van de verlamde man. Petrus en Johannes ontmoeten hem bij de poort van de tempel. Ze geven hem geen geld, maar wat ze wel hebben geven ze hem. In de naam van Jezus pakt Petrus de man bij zijn rechterhand en richt hem op.   

Ieder mens kan dit doen, iemand bij ‘zijn rechterhand pakken’. Het hoeft niet groots en meeslepend te zijn. Het gaat om iets geven van jezelf. Ook de ander wil gezien worden en erkend worden in zijn/haar bestaan. Vaak vergt dit een andere blikrichting, je omkeren, misschien wel bekeren.

Wim van Ree, diaconaal consulent.